در دنیای ارزهای دیجیتال، بیت کوین همچنان به عنوان پیشگام و نماد اصلی این انقلاب مالی شناخته می‌شود. اما آیا این ارز دیجیتال محبوب، همچنان به اصول اولیه خود وفادار مانده است؟ با ظهور استخرهای استخراج بزرگ و تمرکز قدرت در دست تعداد محدودی از بازیگران، نگرانی‌هایی جدی در مورد آینده بیت کوین به وجود آمده است. در این میان، پروتکل جدیدی به نام داتوم (DATUM) پا به عرصه گذاشته که قصد دارد با بازگرداندن کنترل به دست ماینرها، روح اصلی بیت کوین را احیا کند. در این مقاله، به بررسی عمیق داتوم، اهمیت آن برای آینده بیت کوین و چگونگی عملکرد این پروتکل انقلابی خواهیم پرداخت.
تهدید تمرکزگرایی در استخراج بیت کوین
تمرکزگرایی در فرآیند استخراج بیت کوین، یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای آینده این ارز دیجیتال محسوب می‌شود. با وجود تعداد محدودی از استخرهای استخراج بزرگ، این خطر وجود دارد که این شرکت‌ها تحت فشارهای نظارتی مشابه صرافی‌ها قرار گیرند. در چنین شرایطی، ممکن است آنها مجبور شوند تنها تراکنش‌های تأیید شده توسط سیستم‌های KYC را در بلاکها وارد کنند. از آنجایی که مقاومت در برابر سانسور یکی از اصلی‌ترین ارزش‌های پیشنهادی بیت کوین است، چنین سناریویی میتواند به شدت دوام و اعتبار طولانی‌مدت بیت کوین را تهدید کند.
معرفی داتوم
در پاسخ به این تهدید، شرکت اوشن (Ocean) اخیراً پروتکل داتوم را معرفی کرده است. DATUM مخفف عبارت «Decentralized Alternative Templates for Universal Mining» است که به معنای «قالب‌های جایگزین غیرمتمرکز برای استخراج جهانی» می‌باشد. این پروتکل، مشابه با Stratum V2 که توسط Demand Pool پیادهسازی شده، به ماینرها (یا هشرها) اجازه می‌دهد تا تراکنشهایی را که در بلاک‌های یافته شده قرار می‌دهند، خودشان انتخاب کنند. در عین حال، آنها همچنان می‌توانند پاداش بلوکی را با سایر کاربران استخر تقسیم کنند.
داتوم نتیجه سال‌ها تحقیق و توسعه است. ریشه‌های آن به سال 2012 برمی‌گردد، زمانی که لوک داشجر (Luke Dashjr)، یکی از بنیانگذاران اوشن، شروع به کار بر روی راه حلی برای غیرمتمرکز ساختن استخراج کرد. در نتیجه DATUM با درک عمیقی از چالش‌های موجود در صنعت استخراج بیت کوین طراحی شده است.
مزایای داتوم
داتوم چندین مزیت کلیدی را برای ماینرها و اکوسیستم بیت کوین فراهم میکند که عبارتند از:
- حفظ مزایای استخراج استخری: ماینرها همچنان از مزایای استخراج در قالب یک استخر از جمله کاهش نوسانات درآمد و پرداخت‌های منظم‌تر بهرهمند میشوند.
- کنترل بر انتخاب تراکنشها: ماینرها دیگر مجبور نیستند انتخاب تراکنشها را به اپراتورهای استخر اوشن واگذار کنند. این امر باعث می‌شود اعمال مقررات و کنترل بر روی تراکنشها دشوارتر شود.
- افزایش تمرکززدایی: تنظیم قوانین برای تعداد زیادی از کسب و کارهای کوچک و افراد (ماینرها) از سراسر جهان، بسیار دشوارتر از تنظیم مقررات برای چند شرکت بزرگ (استخرهای استخراج) در تعداد محدودی از حوزه‌های قضایی است.
- انعطاف‌پذیری در انتخاب تراکنشها: هر ماینر میتواند تصمیم بگیرد که چه تراکنشهایی را در بلاک خود قرار دهد و کدام را حذف کند.
- تشویق به استفاده از قابلیت‌های جدید: اوشن با کاهش کارمزدها برای ماینرهایی که از این ویژگی جدید استفاده می‌کنند، آنها را به انتخاب تراکنش‌های خود تشویق میکند.
تاریخچه استخراج بیت کوین
برای درک بهتر اهمیت DATUM، لازم است نگاهی به تاریخچه استخراج بیت کوین بیندازیم. در روزهای اولیه بیت کوین، استخراج یک فعالیت انفرادی بود. نودها هم به عنوان ماینر و هم به عنوان نگهدارنده دفتر کل بیت کوین عمل می‌کردند. نرمافزار اصلی بیت کوین دارای یک دکمه ساده با عنوان «Get Bitcoin» بود که فرآیند استخراج را مستقیماً روی کامپیوتر شما آغاز می‌کرد. یافتن یک بلاک به شما 50 بیت کوین به علاوه تمامی کارمزدهای تراکنش پاداش می‌داد.
اما با رشد شبکه و افزایش سختی استخراج، استخراج انفرادی کم‌کم غیرعملی شد. این امر منجر به پیدایش استخرهای استخراج گردید. اولین استخرها مانند Slush (که اکنون Braiins نام دارد) و Eligius، این مشکل را با تجمیع قدرت هش ماینرها حل کردند و امکان دریافت پاداش‌های مکرر و قابل پیش‌بینی‌تر را فراهم ساختند.
اما یک مشکل جدید پدیدار شد: استخرها، و نه ماینرها، شروع به ساخت قالب‌های بلوکی کردند. با گذشت زمان، این امر منجر به تمرکز کنترل بر فرآیند انتخاب تراکنش شد و قدرت را در دست تعداد کمی از استخرهای بزرگ قرار داد.
چرا داتوم؟
اوشن، استخر مادر داتوم، با هدف به چالش کشیدن فضای متمرکز استخراج به وجود آمده است. ماموریت آنها ساده است: بازگرداندن کنترل قالب‌های بلوکی به ماینرها، همانطور که در وایت پیپر بیت کوین در نظر گرفته شده بود. با این کار، داتوم اطمینان حاصل میکند که ماینرها و نه استخرها، تصمیم میگیرند که کدام تراکنشها به بلاکچین اضافه شوند.
امنیت بیت کوین مستقیماً به غیرمتمرکز بودن آن وابسته است. اگر استخرهای بزرگ تراکنش‌های نهادهای خاصی را سانسور کنند، بیت کوین مشروعیت خود را از دست خواهد داد. داتوم برای جلوگیری از این امر طراحی شده و قدرت را به دست ماینرهای مستقل، کسانی که هم نودها و هم سخت‌افزار استخراج را اداره می‌کنند، بازمی‌گرداند.
نقش انگیزه در داتوم
در قلب موفقیت بیت کوین، انگیزه قرار دارد. همانطور که جاذبه جریان آب را هدایت میکند، انگیزه نیز امنیت و غیرمتمرکز بودن شبکه بیت کوین را حفظ میکند. چگونه ماینرها می‌توانند بخشی از یک استخر باقی بمانند و از پرداخت‌های منظم بهرهمند شوند، در حالی که همچنان بلوک‌های خود را می‌سازند و به طور کامل در اکوسیستم بیت کوین مشارکت دارند؟
پاسخ در حفظ کنترل بر قالب‌های بلوکی در حین کسب پاداش از استخر توسط ماینرها نهفته است. پاداش بلوکی تنها بخشی از معادله است – آنچه واقعاً اهمیت دارد، فضای بلوکی است، یعنی توانایی تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام تراکنشها هر بلاک را پر می‌کنند. ماینرهایی که از داتوم استفاده می‌کنند می‌توانند تراکنش‌های خود را اولویت‌بندی کرده و حتی تلاشهای ماینینگ خود را برای منفعت رساندن به جوامع خاص تنظیم کنند. به عنوان مثال، کشوری مانند السالوادور میتواند منابع استخراج خود را برای حمایت از شهروندانش با کارمزدهای کمتر و دسترسی اولویت‌دار به فضای بلوکی اختصاص دهد.
داتوم یک مشکل کلیدی در استخراج را حل میکند: نوسان. یک ماینر ممکن است تنها هفته‌ای یک بار یک بلاک پیدا کند که میتواند منجر به درآمد نامنظمی برایش شود. ادغام داتوم با اوشن، پرداخت‌های ثابت را به وی تضمین کرده، در حالی که به ماینرها اجازه می‌دهد برای ساخت بلوک‌های ایده‌آل خود تلاش کنند. بدین ترتیب داتوم نوسان را بدون به خطر انداختن غیرمتمرکز بودن شبکه کاهش می‌دهد.
برای تشویق بیشتر تمرکززدایی، ماینرهای داتوم 50 درصد تخفیف در کارمزد استخر اوشن دریافت می‌کنند.
نحوه عملکرد داتوم
برای استفاده از داتوم، ماینرها به دروازه داتوم که مستقیماً با سخت‌افزار استخراج آنها ارتباط برقرار کرده و یک نود کامل بیت کوین برای ارتباط با شبکه و مدیریت ارسال بلوک‌ها نیاز دارند. دروازه و نود کامل می‌توانند روی یک دستگاه سخت‌افزاری به صورت مشترک وجود داشته باشند. این امر به ماینرها اجازه می‌دهد تا به سخت‌افزار استخراج خود دستور دهند که چه کاری انجام دهد، در حالی که استخر اوشن به طور دقیق مشارکت‌ها و تقسیم پاداش‌ها را پیگیری میکند.
داتوم یک انقلاب در صنعت ماینینگ محسوب می‌شود، زیرا اولین پروتکل استخراج کاملاً غیرمتمرکز از زمان تعطیلی Eligius در سال 2017 است. در حالی که Stratum V2 نیز برخی عناصر غیرمتمرکز را در خود جای داده، اما بر روی طراحی متمرکز اصلی پیادهسازی شده که منجر به ناکارآمدی‌هایی می‌شود. در مقابل، داتوم از ابتدا با هدف ایجاد قالب غیرمتمرکز ساخته شده است. این پروتکل ثبات سازمانی، کارایی بالا و تمرکززدایی را به شکلی واقعی را فراهم میکند و همه اینها در حالی صورت می‌گیرد که استانداردهای امنیتی و رمزنگاری معرفی شده توسط Stratum V2 نیز حفظ میشوند.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد داتوم این است که پرداخت‌های کوین‌بیس (Coinbase) بدون هیچ نظارت امانی مستقیماً و فوراً به ماینرها می‌رسد. این امر اطمینان حاصل میکند که هر بلاک یافت شده به روشی غیرمتمرکز و غیرامانی پاداش داده می‌شود، چیزی که هیچ استخر یا پروتکل دیگری ارائه نمی‌دهد.
چرا اوشن و داتوم آینده استخراج بیت کوین هستند؟
همانطور که گفته شد ریشه‌های داتوم به سال 2012 برمی‌گردد، زمانی که لوک داشجر کار خود را بر روی ایجاد راه‌حلی برای تمرکززدایی استخراج آغاز کرد. در آن زمان فناوری‌های مورد نیاز آماده نبود، اما امروز، با وجود ماینرهای قدرتمندتر در دست کاربران مستقل، داتوم میتواند منابع را جمع‌آوری کرده تا کنترل را از دست استخرهای استخراج غالب پس بگیرد.
داتوم به افراد این امکان را می‌دهد که شبکه بیت کوین را به تنهایی اعتبارسنجی کنند، نودهای خود را اجرا کرده و بلوک‌ها را استخراج کنند، همه اینها در حالی که در پاداش‌های استخر نیز سهیم میشوند. این رویکرد غیرمتمرکز ریسک و نوسان را برای ماینرها کاهش داده و به آنها اجازه می‌دهد تا بلوک‌هایی که واقعاً می‌خواهند را بسازند. این همان چیزی است که داتوم را به یک بازیگر کلیدی در آینده استخراج بیت کوین تبدیل میکند.
مزایای داتوم برای اکوسیستم بیت کوین
- افزایش مقاومت در برابر سانسور: با توزیع قدرت انتخاب تراکنشها بین ماینرهای متعدد، احتمال سانسور گسترده تراکنشها کاهش می‌یابد.
- بهبود امنیت شبکه: تمرکززدایی بیشتر به معنای کاهش احتمال حمله 51 درصدی است، زیرا هماهنگ کردن اکثریت ماینرها دشوارتر می‌شود.
- حفظ روح اصلی بیت کوین: داتوم بیت کوین را به ریشه‌های غیرمتمرکز اولیه‌اش نزدیک‌تر میکند که با چشم‌انداز اصلی ساتوشی ناکاموتو همخوانی بیشتری دارد.
- افزایش نوآوری: با دادن کنترل بیشتر به ماینرهای مستقل، داتوم میتواند منجر به ظهور روش‌های جدید و خلاقانه برای مدیریت فضای بلوکی و اولویت‌بندی تراکنشها شود.
- کاهش تأثیر فشارهای نظارتی: توزیع قدرت بین ماینرهای متعدد در سراسر جهان، اعمال فشار نظارتی بر کل شبکه را دشوارتر میکند.
چالش های پیش روی داتوم
علی‌رغم مزایای بسیار، داتوم با چالش‌هایی نیز روبرو خواهد بود:
- پذیرش: متقاعد کردن ماینرها برای انتقال به یک پروتکل جدید میتواند دشوار باشد، به ویژه اگر آنها از وضعیت موجود راضی باشند.
- پیچیدگی فنی: اجرای داتوم ممکن است برای برخی از ماینرها که به سیستم‌های ساده‌تر عادت کرده‌اند، چالش‌برانگیز باشد.
- مقاومت احتمالی استخرهای بزرگ: استخرهای استخراج بزرگ در برابر تغییری که قدرت آنها را کاهش می‌دهد مقاومت می‌کنند.
کلام پایانی
داتوم صرفاً یک پروتکل ساده نیست؛ بلکه گام بعدی در تکامل بیت کوین است. با غیرمتمرکز کردن ساخت بلوک و محافظت از شبکه در برابر حملات 51 درصدی، داتوم بیت کوین را با چشم‌انداز اصلی خود همسو نگه می‌دارد؛ یعنی یک سیستم غیرمتمرکز، امن و آزاد. آینده استخراج بیت کوین به پروتکل‌هایی مانند داتوم بستگی دارد تا اطمینان حاصل شود که شبکه در دست همه افراد باقی می‌ماند، نه تعداد معدودی.
در حالی که چالش‌هایی برای پذیرش گسترده داتوم وجود دارد، اما پتانسیل آن برای حفظ اصول بنیادی بیت کوین غیرقابل انکار است. با ادامه تکامل صنعت ماینینگ بیت کوین، نوآوری‌هایی مانند داتوم نقشی حیاتی در شکل دادن به آینده ارزهای دیجیتال ایفا خواهند کرد. درک و پذیرش چنین پیشرفت‌هایی میتواند کلید حفظ مزیت رقابتی و اطمینان از پایداری طولانی‌مدت این ارز دیجیتال پیشگام باشد.
سوالات متداول
داتوم چگونه از حملات 51 درصدی جلوگیری میکند؟
داتوم با توزیع قدرت ساخت بلاک بین تعداد بیشتری از ماینرها، احتمال تمرکز بیش از 51 درصد قدرت هش در دست یک گروه را کاهش می‌دهد. این تمرکززدایی باعث می‌شود هماهنگ کردن اکثریت ماینرها برای انجام یک حمله بسیار دشوارتر شود و در نتیجه امنیت کل شبکه بیت کوین افزایش پیدا میکند.
آیا استفاده از داتوم بر درآمد ماینرها تأثیر میگذارد؟
استفاده از داتوم میتواند تأثیر مثبتی بر درآمد ماینرها داشته باشد. در حالی که آنها همچنان از مزایای استخراج استخری مانند کاهش نوسانات درآمد بهرهمند میشوند، از تخفیف 50 درصدی در کارمزد استخر اوشن نیز برخوردار خواهند شد. علاوه بر این، کنترل بیشتر بر انتخاب تراکنشها میتواند به آنها اجازه دهد استراتژیهای سودآورتری را دنبال کنند.
آیا داتوم با سایر نرمافزارهای استخراج بیت کوین سازگار است؟
داتوم طوری طراحی شده که با اکثر سختافزارها و نرمافزارهای استخراج موجود سازگار باشد. با این حال، ماینرها نیاز به نصب نرمافزار داتوم و اجرای یک نود کامل بیت کوین دارند.
داتوم چگونه به حفظ حریم خصوصی کاربران کمک میکند؟
داتوم با ارائه کنترل بیشتر به ماینرهای مستقل بر روی تراکنشهایی که در بلاکها قرار میگیرند، میتواند به حفظ حریم خصوصی کمک کند. این امر میتواند منجر به تنوع بیشتری در سیاستهای انتخاب تراکنش شود و احتمال سانسور یا ردیابی گسترده تراکنشها را کاهش دهد. علاوه بر این، ماهیت غیرمتمرکز داتوم میتواند مقاومت در برابر تلاشهای متمرکز برای نظارت بر تراکنشها را افزایش دهد.
آیا داتوم میتواند برای سایر ارزهای دیجیتال نیز استفاده شود؟
در حال حاضر، داتوم به طور خاص برای بیت کوین طراحی شده است. با این حال، اصول اساسی آن – تمرکززدایی ساخت بلاک و دادن کنترل بیشتر به ماینرهای مستقل – میتواند برای سایر ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات کار نیز مفید باشد. با این وجود، هر ارز دیجیتال دیگری که بخواهد مفهومی مشابه را پیادهسازی کند، نیاز به توسعه پروتکل خاص خود با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد آن ارز خواهد داشت.
نظرات کاربران